تاریخچه صابون

نخستین اشاره به ساختن یک ماده شبیه صابون مربوط به حدود 2800 سال پیش از میلاد در بابل باستان است. برخی منابع مصری مربوط به حدود 1500 پیش از میلاد نیز به ساختن چنین ماده‌ای اشاره دارند. در حدود ۶۰۰ سال پیش از میلاد، ملوانان فینیقی‌ها، فن صابون‌سازی (یا صابون پزی) را به سواحل مدیترانه بردند. در قرن اول میلادی، بهترین صابون از چربی بز و خاکسترها یبه‌دست‌آمده از سوزاندن چوب «درخت آلش» به‌دست می‌آمد. تا پایان قرن هجدهم، صابون را از چربی حیوانی و خاکستر چوب تهیه می‌کردند. در همان هنگام، معلوم شد که می‌توان به‌جای خاکستر چوب، از سود سوزآور، که قلیای حاصل از نمک معمولی است، استفاده کرد. در همین زمان، روغن‌های گیاهی نظیر روغن زیتون، روغن نخل، روغن نارگیل، روغن کنجد و روغن سویا جانشین چربی‌های حیوانی شدند.

  در خاورمیانه

صابون توالت سخت با بوی دلپذیر در خاورمیانه در دوره طلایی اسلامی تولید شد، زمانی که صابون سازی به یک صنعت تبدیل شد. دستور العمل‌های تهیه صابون توسط محمد بن زکریا رازی (۸۵۴–۸۵۴) شرح داده شده‌است، که همچنین دستور تهیه گلیسیرین از روغن زیتون را داده‌است. در خاورمیانه صابون از تعامل روغن‌های چرب و چربی‌ها با قلیا تولید می‌شد. در سوریه صابون با استفاده از روغن زیتون به همراه قلیا و آهک تولید می‌شد. صابون از سوریه به سایر نقاط جهان اسلام و اروپا صادر می‌شد.

در ایران

حدود زمان صفویه در بروجرد برای اوّلین بار صابون سازی در ایران شکل گرفت و حدود ۱۵۰ سال پیش در زمان قاجار به شهر مراغه برده شد . هم‌اکنون نیز شهرهای بروجرد و مراغه قطب‌های مهم صابون پزی شناخته می‌شود. در شهر بروجرد نظیر فروش صابون‌هایی با رنگ و بوی خاص معمول است که در آنجا با نام صابون آجز شناخته می‌شود. از مراغه نیز هرسال نزدیک ۲۰۰ تن صابون تولید شده و به اقصی نقاط کشور ارسال می‌شود که به عنوان صابون مراغه معروف است.

اروپای قرون وسطی

صابون سازان در ناپل در اواخر قرن ششم یکی اصناف بودند (سپس تحت کنترل امپراتوری روم شرقی)، و در قرن هشتم، صابون سازی در ایتالیا و اسپانیا به خوبی شناخته شده بود.سرزمین‌های اسپانیا قرون وسطی در سال ۸۰۰ یک صابون ساز اصلی بود و صابون سازی در پادشاهی انگلستان در حدود ۱۲۰۰ آغاز شد.صابون سازی هم به عنوان «کار زنان» ذکر می‌شود و هم به عنوان تولید «کارگران خوب» در کنار سایر ملزومات، مانند تولید نجاران، آهنگران و نانوایان.